Wiek XIX obfitował w wielkie zrywy niepodległościowe Polaków. Ostatni, największy, rozpoczął się 22 stycznia 1863r. i przeszedł do historii pod nazwą Powstania Styczniowego. Skierowane ono było przeciwko narastającemu terrorowi w zaborze rosyjskim.  Zapoczątkował je manifest Tymczasowego Rządu Narodowego w Warszawie. Faktycznie miało ono charakter wojny partyzanckiej i spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej.  7 lutego  1863r. Rząd ogłosił odezwę do Polaków w pozostałych zaborach, zwracając się o pomoc w organizowaniu ochotników, ich uzbrajanie  i umożliwianie dotarcia na teren zaboru rosyjskiego. W odpowiedzi na ten apel z Galicji wyruszyła na pomoc powstańcom  spora grupa ochotników.  

                                 Nie zabrakło w niej licznego przedstawicielstwa Dębowca. W grupie tej znajdowali się  przede wszystkim członkowie istniejącej od 1772r.  Gwardii Narodowej, zwanej później Gwardią Dębowiecką. Od początku swojego istnienia, po założeniu przez byłych konfederatów barskich, miała ona charakter  militarno – bojowy. Na takich ochotników w szczególności liczyli organizatorzy powstania.  Na tle sąsiednich miejscowości, w tym Jasła i Krosna, grupa ochotników dębowieckich jest najliczniejsza. Kolejna  taka duża grupa wyruszyła z Kołaczyc / 19 osób /.

                                            Na pomoc  powstańcom wyruszyło z Dębowca 23 ochotników. Wśród nich byli: Józef Dąborowski, bracia Antoni i Józef Gawron, Antoni Gawroński – czeladnik szewski w Tarnowie, Franciszek Gądarowski, Stanisław  Jastrzębski, Franciszek Koczoń, Wojciech Koczoń,  Paweł Mastej, bracia Franciszek i Karol Mędrek, bracia Szczepan i Tytus Pekalscy, Franciszek Piątkiewicz – uczeń gimnazjum w Tarnowie, Franciszek Szafir, Feliks Wodyński, bracia Leon oraz Wacław Wodyńscy. Poza znanymi z imienia i nazwiska wymienia się także 3 innych ochotników o nieustalonych personaliach / dane m. inn. za Marianem Hubertem Terleckim w Udział Podkarpacia w powstaniu styczniowym, Krosno 1997  oraz Aleksandrem Szerlągowskim w Z przeszłości Dębowca, maszynopis 1951r /. Ten ostatni wymienia także potencjalnych ochotników – Edwarda Kozuba oraz Jana Pankiewicza, którzy  nie dotarli do powstania, oczekując na  lepszą koniunkturę w okolicy Wisły.  Te wykazy mogą być niepełne chociażby z tego powodu, że np.  na liście  batalionu tarnowskiego  w gronie ochotników galicyjskich widnieje nazwisko Jana Pankiewicza, chociaż nie musi ono mieć związku z Dębowcem /A. Kunisz  Udział ziemi tarnowskiej w powstaniu styczniowym, przypis 211/.

         J. Dąborowski i F. Mędrek brali udział w walkach pod Komorowem, S. Jastrzębski  walczył pod Ratajami, Fr. Piątkiewicz służył w oddziałach mjr. A. Łopackiego, płk. D. Czachowskiego oraz gen. J. Wysockiego. Walczył pod Stefankowem, Radziwiłłowem i Rzeczniowem. Pod niewoli trafili: J. Dąborowski – więziony w Radomiu i skazany na 3 miesiące więzienia, bracia  Gawronowie – zesłani na Sybir, A. Gawroński, S. Jastrzębowski – zesłany do Tweru, Fr. Mędrek – zesłany na Sybir,  bracia Pękalscy – zesłani na Sybir. W walkach polegli  bracia Wodyńscy.  Rany w powstaniu odniósł nadto K. Mędrek oraz Fr. Piątkiewicz /  za M. H. Terleckim /.

         Spośród uczestników powstania szczególną pamięcią cieszy się Karol Mędrek. Po powrocie z powstania zamieszkał w Dębowcu, tu ożenił się i wychowywał dzieci. Był  nadal członkiem Gwardii Narodowej i uczestniczył w jej działalności aż do późnych lat życia , był członkiem rady gminnej miasteczka i jego podpis, również  jako szanowanego obywatela, widnieje na licznych dokumentach. Jego grób otaczany był szacunkiem i do dziś widnieje na nim informacja o uczestnictwie w powstaniu 1863r.