Upamiętnienie powstańców 1863r.
150.
rocznica wybuchu Powstania Styczniowego
 Wiek XIX obfitował w wielkie zrywy niepodległościowe
Polaków. Ostatni, największy, rozpoczął się 22 stycznia 1863r. i przeszedł do
historii pod nazwą Powstania Styczniowego. Skierowane ono było przeciwko narastającemu
terrorowi w zaborze rosyjskim.
Zapoczątkował je manifest Tymczasowego Rządu Narodowego w Warszawie. Faktycznie
miało ono charakter wojny partyzanckiej i spotkało się z poparciem
międzynarodowej opinii publicznej. 7
lutego 1863r. Rząd ogłosił odezwę do
Polaków w pozostałych zaborach, zwracając się o pomoc w organizowaniu
ochotników, ich uzbrajanie i
umożliwianie dotarcia na teren zaboru rosyjskiego. W odpowiedz i na ten apel z
Galicji wyruszyła na pomoc powstańcom
spora grupa ochotników. 
Nie zabrakło w niej licznego przedstawicielstwa Dębowca. W grupie tej znajdowali
się przede wszystkim członkowie
istniejącej od 1772r. Gwardii Narodowej,
zwanej później Gwardią Dębowiecką. Od początku swojego istnienia, po założeniu
przez byłych konfederatów barskich,  miała ona charakter militarno – bojowy. Na takich ochotników w
szczególności liczyli organizatorzy powstania.
Na tle sąsiednich miejscowości, w tym Jasła i Krosna, grupa ochotników
dębowieckich jest najliczniejsza. Kolejna
taka duża grupa wyruszyła z Kołaczyc / 19 osób /. 
Na pomoc powstańcom
wyruszyło z Dębowca 23 ochotników. Wśród nich byli: Józef Dąborowski, bracia Antoni i Józef Gawron, Antoni
Gawroński – czeladnik szewski w Tarnowie, Franciszek Gądarowski, Stanisław Jastrzębski, Franciszek Koczoń, Wojciech
Koczoń, Paweł Mastej, bracia Franciszek
i Karol Mędrek, bracia Szczepan i Tytus Pekalscy, Franciszek Piątkiewicz –
uczeń gimnazjum w Tarnowie, Franciszek Szafir, Feliks Wodyński, bracia Leon oraz
Wacław Wodyńscy. Poza znanymi z imienia i nazwiska wymienia się także 3 innych
ochotników o nieustalonych personaliach / dane m. inn. za Marianem Hubertem Terleckim w Udział Podkarpacia w powstaniu
styczniowym, Krosno 1997 oraz Aleksandrem Szerlągowskim w Z
przeszłości Dębowca, maszynopis 1951r /.
Ten ostatni wymienia także potencjalnych ochotników – Edwarda Kozuba oraz Jana
Pankiewicza, którzy nie dotarli do
powstania, oczekując na lepszą koniunkturę w okolicy Wisły. Te wykazy mogą być niepełne chociażby z tego
powodu, że np. na liście batalionu tarnowskiego w gronie ochotników galicyjskich widnieje
nazwisko Jana Pankiewicza, chociaż nie musi ono mieć związku z Dębowcem /A. Kunisz Udział ziemi tarnowskiej w powstaniu
styczniowym, przypis 211/.
J. Dąborowski i F. Mędrek brali udział w walkach pod
Komorowem, S. Jastrzębski walczył pod
Ratajami, Fr. Piątkiewicz służył w oddziałach mjr. A. Łopackiego, płk. D.
Czachowskiego oraz gen. J. Wysockiego. Walczył pod Stefankowem, Radziwiłłowem i
Rzeczniowem. Pod niewoli trafili: J. Dąborowski – więziony w Radomiu i skazany
na 3 miesiące więzienia, bracia
Gawronowie – zesłani na Sybir, A. Gawroński, S. Jastrzębowski – zesłany
do Tweru, Fr. Mędrek – zesłany na Sybir,
bracia
Pękalscy – zesłani na Sybir. W walkach polegli bracia Wodyńscy. Rany w
powstaniu odniósł nadto K. Mędrek oraz Fr. Piątkiewicz /
za M. H. Terleckim /.
Spośród uczestników powstania szczególną pamięcią cieszy się
Karol Mędrek. Po powrocie z powstania zamieszkał w Dębowcu, tu ożenił się i
wychowywał dzieci. Był nadal członkiem
Gwardii Narodowej i uczestniczył w jej działalności aż do późnych lat życia ,
był członkiem rady gminnej miasteczka i jego podpis, również jako szanowanego obywatela, widnieje na
licznych dokumentach. Jego grób otaczany był szacunkiem i do dziś widnieje na
nim informacja o uczestnictwie w powstaniu 1863r.
|